De winter is volgens de traditionele Chinese geneeskunde (TCG) het seizoen dat correspondeert met het waterelement. Gerelateerd aan dat waterelement zijn de orgaansystemen van de nieren en de blaas. Eenvoudig gezegd zijn die systemen in ons lichaam onder andere verantwoordelijk voor het goed functioneren van ons hormonaal stelsel, ons zenuwstelsel en onze energieproductie.
Nier-yin geeft ons energie en een ‘gesmeerd’ lichaam
Een belangrijk begrip in die context is het nier-yin, dat we zeker tijdens dit seizoen goed moeten ondersteunen. Het levert energie, bloed en vloeistoffen voor fysiologische processen in heel ons lichaam en een tekort eraan kan zorgen voor een hele resem aan lastige symptomen, waaronder:
- Warmte-opwellingen en nachtelijk zweten
- Droge huid, keel, mond en slijmvliezen, droge vagina
- Slaapproblemen
- Duizeligheid en tinnitus
- Verlies van libido en impotentie
- Vermoeidheid
- Concentratieproblemen
- Rusteloosheid, angst en paniek
- Geheugenproblemen en brain fog
- Frequente urineweginfecties
(Merk op dat veel van deze symptomen ook overeen komen met de typische menopauzesymptomen. De menopauze is dan ook een periode waarin het nier-yin van nature afneemt. Daarom wordt het vanaf dan nog belangrijker om er zoveel mogelijk zorg voor te dragen.)
Yin-tekort wordt in onze drukke samenleving vaak al van jongs af opgebouwd, doordat we gebukt gaan onder stress, slaaptekort en een razendsnel levenstempo. Stuk voor stuk verbruiken we op die manier veel te veel van ons nier-yin, waardoor de bovenstaande klachten kunnen ontstaan.
Hoewel we ons nier-yin vooral goed moeten onderhouden door te zorgen voor voldoende rust, slaap en gezonde voeding, zijn er ook een aantal kruiden die het mee kunnen ondersteunen. Mijn favoriet daarbij is absoluut – je raadt het al – de brandnetel!
Brandnetel als yin-tonicum
De op het eerste zicht banale brandnetel wordt al eeuwenlang gewaardeerd vanwege zijn extreem hoge concentratie aan voedingsstoffen. In het westen staat hij bekend als “bloedzuiverend” kruid, een oude term die verwijst naar zijn vermogen om ons metabolisme te stimuleren en ervoor te zorgen dat zowel de opname van voedingsstoffen als de uitscheiding van gifstoffen gesmeerd verlopen. Het kruid is een rijke bron van mineralen, vitaminen, aminozuren en chlorofyl en staat onder andere bekend om zijn uitstekende ontstekingsremmende en immuunmodulerende werking.
Waarschijnlijk associeer je brandnetel niet meteen met de Chinese geneeskunde, maar toch wordt deze groene energiebom ook in de TCG gebruikt. Xun Ma – zo noemen de Chinezen hem – is binnen de TCG immers al lang bekend als yin-tonicum: een kruid dat zowel ons nier-yin als ons lever-yin kan versterken en ons kan helpen om – na een periode van uitputting – weer energie op te bouwen.
Het kruid is nuttig voor alle constituties: het helpt opbouwen en aanvullen in geval van “deficiëntie”, het helpt een overmaat aan vocht en slijm afvoeren in geval van “damp” en heeft een regulerend effect op de immuniteit. Dat wil zeggen dat brandnetel goed werkt in het geval van: zwakte, herstel na ziekte, vermoeidheid, uitputting, ondergewicht (en overgewicht), vocht vasthouden, jicht, gewrichtspijn, indigestie, opgeblazen gevoel, zwakke spijsvertering, cellulite, beenkrampen, zwaar gevoel in de ledematen, allergie en auto-immuunziekten. Nog omwille van zijn effect op ons nier-yin versterkt en versnelt brandnetel de haargroei en de groei van je nagels en stimuleert hij de opbouw van bot. Daarnaast werkt hij stimulerend op onze bloedcirculatie, helpt hij bloed opbouwen en helpt hij ons lichaam om effectiever af te koelen (bijvoorbeeld bij opvliegers). Brandnetel is tot slot ook een uitermate goeie keuze om een lage bloeddruk te verhelpen.
Let wel: brandnetel is een voedselachtig kruid: het helpt niet wanneer je het af en toe of in kleine hoeveelheden gebruikt. Het kruid laat zich pas van zijn strafste kant zien wanneer je het over een langere periode in voldoende hoeveelheid gebruikt.
Hoe gebruik je brandnetel?
Wie mij al langer volgt, weet dat ik een grote fan ben van sterke infusies van de gedroogde brandnetel. Omdat het kruid ietwat uitdrogend kan werken wanneer je het een tijdje dagelijks gebruikt, is het het beste om hem te mengen met een ander kruid dat ietwat bevochtigend werkt, zoals driekleurig viooltje of rozenbottel.
Je maakt de infusie als volgt:
- Vul een pot met 1 l inhoud met 10 tot 30 gram gedroogde brandnetel (doorgaans gebruik ik zelf 15 à 20 gram).
- Voeg er een handjevol driekleurig viooltje of rozenbottel aan toe. (Eveneens gedroogd.)
- Overgiet met een liter heet water.
- Laat minstens vier uur of een hele nacht lang trekken.
- Drink verspreid over een dag (of twee dagen) op.
Je mag de thee opnieuw opwarmen als je hem liever warm drinkt. In de koelkast blijft de thee een dag of drie goed. Overschotjes kan je aan de kamerplanten geven.
