De natuurwinkel wordt door mensen die gezond willen leven vaak bestempeld als de place to be om boodschappen te doen. “Wat van de natuurwinkel komt, is gezond“, denken we. Toch is dat niet helemaal zo. Wat ik bijvoorbeeld raar vind, is dat je in diezelfde natuurwinkel rijen vol kan vinden met potjes waarin kruidenpilletjes zitten. Nu weet ik niet hoe het met jou zit, maar ik associeer een kruid niet direct met een pilletje, maar eerder met iets groens wat in bermen, weiden of tuinen groeit. Bij een pilletje denk ik eerder aan een medicament, zoiets dat je bij de apotheker haalt.
Kruiden kan je op net dezelfde manier gebruiken als een medicament: stel dat je last hebt van constipatie en je wil geen laxeermiddelen gebruiken, dan ga je naar de natuurwinkel en je neemt bijvoorbeeld een capsule sennakruid. Je zal nu waarschijnlijk wel weer naar toilet kunnen, maar helaas heb je aan de réden van die constipatie niets veranderd. Een symptoom oplossen werkt alleen kortstondig. Voor acute zaken, als griep, verkoudheid, koorts,.. kan het handig zijn om de symptomen te verzachten, maar in het geval van chronische klachten is dat een andere zaak. Ga je die chronische klacht met een kruidenpil ‘verhelpen’, dan onderdruk je net als bij een echte pil enkel het symptoom, en de onderliggende oorzaak blijft of verergert. Meestal is die oorzaak te vinden in zaken die gerelateerd zijn aan je levenswijze, of aan stress of emotionele denkpatronen. Los je die zaken op, dan heb je geen (sterk medicinaal) kruid als senna meer nodig om zoals in dit voorbeeld je constipatie op te lossen.
Kruiden zijn er om onze algemene gezondheid te ondersteunen. Heel het jaar door. Een kruid is niet iets waarvan je 3 keer 2 pilletjes per dag gedurende tien dagen neemt. Het is iets wat je in je levenswijze integreert als een soort van extra krachtige voeding. Brandnetels, paardenbloemen en ander ‘onkruid‘ kan je beter beschouwen als heel erg gezonde groenten, die veel meer vitaminen en mineralen bevatten dan alle broccoli, worteltjes en bietjes bij elkaar en die je gezondheid een fikse duw in de rug geven als je ze dagelijks afwisselend gebruikt. En het is nog gemakkelijk ook. Het kleinste kind kan wat verse kruiden onder platte kaas doen, bijvoorbeeld. Je kan wilde kruiden mee stoven met je groenten (knip ze wel altijd fijn, anders krijg je een draderig effect!), ze in je pizza of lasagne verwerken, er dipsausjes, pesto of een lekkere mousse mee maken of ze verwerken in een omelet. En met een doodgewoon kruidentheetje is natuurlijk ook niets mis.
Een volgende valkuil van kruiden in capsules is de volgende: ofwel zijn die capsules gemaakt van gedroogd, verpoederd kruid, ofwel bestaan ze uit één enkele geïsoleerde werkzame stof van een bepaald kruid. Wat wil dat nu zeggen?
In het eerste geval heb je te maken met een duurbetaald product dat waarschijnlijk zijn doel voorbijloopt. Als ik bijvoorbeeld eens kijk op een potje brandnetelcapsules, dan zie ik dat daar per capsule 210 milligram gedroogde brandnetel in zit. Als je een liter brandnetelinfusie drinkt, dan krijg je het equivalent van 30 GRAM brandnetel binnen. Even rekenen: om aan een vergelijkbare hoeveelheid brandnetel te komen, moet je ruwweg zo’n 14 capsules per dag innemen. Met een potje van 120 capsules dat ongeveer 15 euro kost, kom je dan zo’n 8 dagen toe… En in plaats van 1 volledige gram calcium, krijg je met dezelfde capsules zo’n 33 milligram calcium binnen. Weinig waar voor veel geld, is mijn conclusie dan toch wel.
Het tweede geval, de capsules met de geïsoleerde werkzame stof van de plant erin, beschouw ik eigenlijk niet als een kruidenmedicijn, maar eerder als een medicament. Dit soort capsules zijn in sommige gevallen heel nuttig en waardevol en ik zou ze soms ook aanraden. Maar er wordt in dat geval wel voorbijgegaan aan het mechanisme dat achter de werking van kruiden zit. Kruiden werken niet alleen door stoffen die de wetenschap al geïdentificeerd heeft als zijnde werkzaam, maar door een complexe synergie tussen de stoffen die we al kennen en de nog onbekende stoffen. Haal je één enkele stof uit een kruid, dan valt die synergie weg en daarmee ook het balancerend effect dat alle verschillende stoffen van het kruid op elkaar hebben. Lees: haal één enkele stof uit een kruid en steek het in een capsule en de weg naar bijwerkingen ligt open. Bijwerkingen van bijvoorbeeld sint-janskruid komen niet zo vaak voor als je de hele plant gebruikt, maar voor de geïsoleerde ‘werkzame stof’ uit sint-janskruid (hypericine) zijn er heel veel bijwerkingen genoteerd, waaronder verhoogde gevoeligheid aan zonlicht (en dus sneller verbranden), onwerkzaam maken van anticonceptiepillen en andere medicatie, enz… Deze bijwerkingen worden dus niet veroorzaakt door het sint-janskruid zelf, maar wel door het ingrijpen in de natuurlijke samenstelling van de plant.
Moraal van dit verhaal? Kruiden groeien in de aarde, niet in een capsule. Leer over de wilde kruiden die eetbaar zijn en gebruik ze bij voorkeur in hun volledige vorm als aanvulling op je voeding, als thee of tinctuur.
