De natuurwinkel wordt door mensen die gezond willen leven vaak bestempeld als de place to be om boodschappen te doen. “Wat van de natuurwinkel komt, is gezond“, denken we. Toch is dat niet helemaal zo. Wat ik bijvoorbeeld raar vind, is dat je in diezelfde natuurwinkel rijen vol kan vinden met potjes waarin kruidenpilletjes zitten. Nu weet ik niet hoe het met jou zit, maar ik associeer een kruid niet direct met een pilletje, maar eerder met iets groens wat in bermen, weiden of tuinen groeit. Bij een pilletje denk ik eerder aan een medicament, zoiets dat je bij de apotheker haalt.

Kruiden kan je op net dezelfde manier gebruiken als een medicament: stel dat je last hebt van constipatie en je wil geen laxeermiddelen gebruiken, dan ga je naar de natuurwinkel en je neemt bijvoorbeeld een capsule sennakruid. Je zal nu waarschijnlijk wel weer naar toilet kunnen, maar helaas heb je aan de réden van die constipatie niets veranderd. Een symptoom oplossen werkt alleen kortstondig. Voor acute zaken, als griep, verkoudheid, koorts,.. kan het handig zijn om de symptomen te verzachten, maar in het geval van chronische klachten is dat een andere zaak. Ga je die chronische klacht met een kruidenpil ‘verhelpen’, dan onderdruk je net als bij een echte pil enkel het symptoom, en de onderliggende oorzaak blijft of verergert. Meestal is die oorzaak te vinden in zaken die gerelateerd zijn aan je levenswijze, of aan stress of emotionele denkpatronen. Los je die zaken op, dan heb je geen (sterk medicinaal) kruid als senna meer nodig om zoals in dit voorbeeld je constipatie op te lossen.

Kruiden zijn er om onze algemene gezondheid te ondersteunen. Heel het jaar door. Een kruid is niet iets waarvan je 3 keer 2 pilletjes per dag gedurende tien dagen neemt. Het is iets wat je in je levenswijze integreert als een soort van extra krachtige voeding. Brandnetels, paardenbloemen en ander ‘onkruid‘ kan je beter beschouwen als heel erg gezonde groenten, die veel meer vitaminen en mineralen bevatten dan alle broccoli, worteltjes en bietjes bij elkaar en die je gezondheid een fikse duw in de rug geven als je ze dagelijks afwisselend gebruikt. En het is nog gemakkelijk ook. Het kleinste kind kan wat verse kruiden onder platte kaas doen, bijvoorbeeld. Je kan wilde kruiden mee stoven met je groenten (knip ze wel altijd fijn, anders krijg je een draderig effect!), ze in je pizza of lasagne verwerken, er dipsausjes, pesto of een lekkere mousse mee maken of ze verwerken in een omelet. En met een doodgewoon kruidentheetje is natuurlijk ook niets mis.

Een volgende valkuil van kruiden in capsules is de volgende: ofwel zijn die capsules gemaakt van gedroogd, verpoederd kruid, ofwel bestaan ze uit één enkele geïsoleerde werkzame stof van een bepaald kruid. Wat wil dat nu zeggen?

In het eerste geval heb je te maken met een duurbetaald product dat waarschijnlijk zijn doel voorbijloopt. Als ik bijvoorbeeld eens kijk op een potje brandnetelcapsules, dan zie ik dat daar per capsule 210 milligram gedroogde brandnetel in zit. Als je een liter brandnetelinfusie drinkt, dan krijg je het equivalent van 30 GRAM brandnetel binnen. Even rekenen: om aan een vergelijkbare hoeveelheid brandnetel te komen, moet je ruwweg zo’n 14 capsules per dag innemen. Met een potje van 120 capsules dat ongeveer 15 euro kost, kom je dan zo’n 8 dagen toe… En in plaats van 1 volledige gram calcium, krijg je met dezelfde capsules zo’n 33 milligram calcium binnen. Weinig waar voor veel geld, is mijn conclusie dan toch wel.

Het tweede geval, de capsules met de geïsoleerde werkzame stof van de plant erin, beschouw ik eigenlijk niet als een kruidenmedicijn, maar eerder als een medicament. Dit soort capsules zijn in sommige gevallen heel nuttig en waardevol en ik zou ze soms ook aanraden. Maar er wordt in dat geval wel voorbijgegaan aan het mechanisme dat achter de werking van kruiden zit. Kruiden werken niet alleen door stoffen die de wetenschap al geïdentificeerd heeft als zijnde werkzaam, maar door een complexe synergie tussen de stoffen die we al kennen en de nog onbekende stoffen. Haal je één enkele stof uit een kruid, dan valt die synergie weg en daarmee ook het balancerend effect dat alle verschillende stoffen van het kruid op elkaar hebben. Lees: haal één enkele stof uit een kruid en steek het in een capsule en de weg naar bijwerkingen ligt open. Bijwerkingen van bijvoorbeeld sint-janskruid komen niet zo vaak voor als je de hele plant gebruikt, maar voor de geïsoleerde ‘werkzame stof’ uit sint-janskruid (hypericine) zijn er heel veel bijwerkingen genoteerd, waaronder verhoogde gevoeligheid aan zonlicht (en dus sneller verbranden), onwerkzaam maken van anticonceptiepillen en andere medicatie, enz… Deze bijwerkingen worden dus niet veroorzaakt door het sint-janskruid zelf, maar wel door het ingrijpen in de natuurlijke samenstelling van de plant.

Moraal van dit verhaal? Kruiden groeien in de aarde, niet in een capsule. Leer over de wilde kruiden die eetbaar zijn en gebruik ze bij voorkeur in hun volledige vorm als aanvulling op je voeding, als thee of tinctuur.

Deel deze pagina:

Deze post heeft 19 reacties

  1. katrin

    Wat een top artikel! Kan dit in de gazetten komen a.u.b? 😉
    Ontzettend kernachtig, overzichtelijk, mét dat bekende vleugje kruidenelfhumor, wat het bijzonder aangenaam maakt om te lezen!
    Onlangs las ik ook bij Alfred Vogel al dezelfde waarschuwing, nl. dat geïsoleerde werkzame stoffen uit planten misschien op korte termijn dezelfde werking hebben, maar dat de lange termijnwerking niet te vergelijken is. Hij geeft daarbij uiteenlopende voorbeelden, van de arnicine uit arnica tot de beta-carotenen uit wortelen…Ook benoemt hij voortdurend ‘de belangrijke onbekende factor’, die niet te snappen is door de verschillende chemische elementen uit een plant op te tellen. Ook beweert hij dat als je als nederige mens de planten aanschouwt in hun ingewikkelde onnabootsbare synergie, je onmogelijk nog kunt ontkennen dat God bestaat!! Want geen schepsel zou deze natuurwonderen ooit kunnen bedenken of nabootsen! 😉 🙂 🙂
    Maar enfin, laten we terug oog hebben voor wat er gratis en vers aan onze voeten groeit en dat leren gebruiken, liever dan capsules in plastieken potten te kopen, waarin het plantaardig materiaal al god weet hoe lang geleden ooit geplukt is en duur kost…!

  2. Geertje

    Heb vorige week met veel belangstelling naar de uitzending van ‘de madammen’ gekeken. Ik wil ook wel jouw brandneteldrankje gaan drinken. Zondag tijdens een wandeling heb ik gemerkt dat de brandnetels beginnen te groeien. Wanneer kan ik ze best plukken en hoe worden ze best gedroogd?

      1. Geertje

        Ik heb aandachtig het artikel gelezen maar kon jammer genoeg niet vinden op welke manier ik brandnetels kan drogen.

        1. Anntje

          Oei Geertje, sorry, daar had ik over gelezen. Je kan de toppen plukken en nu gewoon uitspreiden op een keukenhanddoek. Als de chauffage aanstaat in de kamer waar ze liggen, zijn ze binnen een dag of 4 à 5 droog.

        2. Miriam

          In bosjes ophangen in een donkere ruimte met een beetje ventilatie

  3. Jan Aerts

    Dag Anntje,
    Bedankt voor je artikel. Ik ben het ermee eens dat geïsoleerde werkzame bestanddelen niet meer dezelfde synergie kunnen bieden als de volledige plant. Toch roept jou artikel ook vragen op bij mij. Wat denk je bijvoorbeeld van het gebruik van maca poeder of curcuma poeder? Ten tweede, en wel wat off-topic, wat is jou mening over het gebruik van kruidentincturen?

    1. Anntje

      Dag Jan,

      Maca of curcuma poeder kan je in vele gevallen ook los gebruiken en daardoor in je eten verwerken. Macapoeder wordt bijvoorbeeld heel vaak in smoothies verwerkt.

      Wat ik geleerd heb, is dat het vnl. belangrijk is dat je je lichaam bij wijze van spreken “signaleert” wat het gaat te verwerken krijgen, en dat kan het enkel als het de smaak van het kruid waarneemt in de mond. Als de capsule in je maag ineens open gaat, zou dat eerder een stressreactie uitlokken en je lever kunnen belasten, omdat het lichaam niet meteen herkent wat het te verwerken krijgt.

      Vaak zijn kruiden die je in capsules koopt ook niet hoog gedoseerd. Je krijgt maar een fractie binnen van wat je normaal gezien via je eten binnen krijgt (althans: de hoeveelheid curcuma die ik op bv. rijst doe, is veel groter dan de hoeveelheid curcumapoeder uit een capsule). Capsules van verpoederde kruiden zijn meestal duur betaald en minder effectief dan gebruik van kruiden in infusies of tinctuur.

      En daar zijn we meteen bij je tweede vraag: tincturen vind ik top en gebruik ik regelmatig wel. Je kan het kruid vers uit de grond op tinctuur zetten en op die manier extraheer je weer andere inhoudsstoffen als die je in een infusie vrij zou krijgen. Bovendien signaleer je heel goed via de smaak (probeer bijvoorbeeld maar eens een tinctuur van bijvoet 🙂 welke stoffen je lichaam te verwerken zal krijgen.

      Hopelijk heb ik het zo iets duidelijker gemaakt?

  4. elly ceelen

    dank je Annetje
    Ik hoop dat meer en meer mensen, bewust worden, er bij stil staan, wat de natuur en moeder aarde ons geeft……..zelfs gratis….

  5. Christine

    Wat kruiden in potjes betreft, ben ik het helemaal eens. De bijwerkingen zijn overigens niet min. Nee, geef mij maar de natuur. Wat de kurkuma in poeder betreft, is het zo dat men in bepaalde landen lood, welke hoogst toxisch is, toevoegt. Gebruik je verse kurkuma dan moet je er zwarte peper bij gebruiken. Dr peperine maakt de kurkumine werkzaam. Liefs, Christine

    1. Anntje Peeters

      Hoi Christine, het is niet zo dat er lood toegevoegd wordt, als wel dat lood waarmee de bodem eventueel kan vervuild zijn in die verre landen, door de kurkuma wordt opgenomen en dan uiteindelijk in het poeder belandt. Sowieso zijn grondige screenings van kruiden uit India en China altijd nodig omwille van die vervuiling.

  6. Marjo

    Dank je wel Anntje, je publicatie komt weer net op tijd(voor mij dan); sinds enige tijd drink ik (door jouw blog) de tulsi thee. Nu heb ik mij laten verleiden tot de veel goedkopere poeder van tulsi. Ik merk geen verschil, maar vraag mij af wat nu beter is; het poeder of de thee? En zie, daar komt jouw mail langs, waaruit ik opmaak dat ik beter voor de thee kan gaan? Klopt dit?
    Hartelijke groet, Marjo.

    1. Anntje Peeters

      Hoi Marjo, ik denk wel dat het tulsi poeder ook zijn waarde heeft, maar sowieso neemt de werkzaamheid er snel van af. Kruidenpoeders kan je immers niet zo lang bewaren zonder dat de effectiviteit ervan afneemt. Maar persoonlijk zou ik inderdaad voor de thee kiezen. Groetjes

  7. An

    Ik las ergens over de heilzame werking van blad van zwarte bes. Is dat te gebruiken zoals groenteachtige planten (brandnetel, braamblad enz) of eerder als een medicinaal kruid? Maw kan ik dat mee een dag laten trekken of eerder om een thee van te maken die maar enkele minuten trekt?

    1. Anntje Peeters

      Dag An, in principe zou je zwarte bes blad als groenteachtig kruid kunnen gebruiken, maar persoonlijk gebruik ik het enkel in een kruidenthee die een kwartiertje moet trekken omdat het blad zo rijk is aan looistoffen. Als je het blad lang laat trekken, dan is de smaak minder goed vind ik. Aan jou de keuze. Veel plezier ermee!

      1. An

        Dank je wel. Weer een kruid bij om te gebruiken.

Laat een antwoord achter aan Anntje Reactie annuleren