Waarom je eiwitten en koolhydraten beter niet apart eet

Ja hoor, ik zie die opgetrokken wenkbrauw van je. Want, was de stelregel niet dat je dat net niét mocht doen en dat je eiwitten en koolhydraten net apart moest eten? En ik zeg nu ineens weer het tegenovergestelde. Ik snap dat je dat frustrerend vindt en daarom leg ik je even de theorie erachter uit, zodat je begrijpt waarom die voedingscombinatieregels niet helemaal kloppen.

Een zekere dokter Hay bedacht rond het begin van de vorige eeuw de voedselcombinatieregels. Hij ontwikkelde een heel voedingssysteem nadat hij zichzelf genas van acuut hartfalen door zijn voeding aan te passen. Hij ging ervan uit dat sommige voedingsmiddelen verteerd moeten worden in een zure omgeving, terwijl andere voedingsmiddelen een basische omgeving nodig hebben om te worden afgebroken. En zo werden de combinatieregels geboren.

Heel wat mensen geven (initieel) aan zich beter te voelen bij deze manier van gedissocieerd eten en/of beweren dat ze op deze manier (ook weer initieel) gewicht verliezen. Waarschijnlijk heeft dat meer te maken met het feit dat je daardoor over het algemeen minder eet en dat heeft uiteraard ook als gevolg dat je spijsvertering het makkelijker heeft om het voedsel te verwerken. Als je minder voedsel binnen krijgt, is er ook minder kans om vet op te slaan. Eet je normaal een stukje vis of vlees met groenten én aardappelen en je laat nu of de aardappelen of de vis of het vlees weg, dan krijg je calorisch gezien minder binnen (ook al vervang je de aardappelen of de vis of het vlees door extra groenten, want die bevatten nu eenmaal erg weinig calorieën).

Maar goed: als het voor sommige mensen goed werkt, waarom zou ik dan zeggen dat je eiwitten toch beter wél combineert met koolhydraten? Wel, ik zeg dat vooral omdat ik heel veel mailtjes krijg van mensen met energieproblemen en feit is dat je lichaam uit balans is als je zulke klachten hebt. Wanneer je uit balans bent, is datgene wat je nodig hebt balans. En daar zit de combinatie eiwitten/koolhydraten ook voor iets tussen. Wat je eet, beïnvloedt immers in sterke mate wat er gebeurt in je lichaam. Ik probeer het even uit te leggen.

Heel wat van de voedingssystemen die tegenwoordig ‘in’ zijn, promoten een op angst gebaseerde theorie over koolhydraten. Daarom zijn maaltijden die vooral bestaan uit een eiwitbron (vis, vlees, kaas, peulvruchten) in combinatie met groenten momenteel erg hot. En daar hangt de volgende fysiologische reactie aan vast: wanneer de eiwitten in je lichaam worden afgebroken, komt er insuline vrij. Insuline wordt namelijk niet alleen afgescheiden wanneer je suiker of zetmeel eet, maar ook wanneer je eiwitten eet. Het gevolg daarvan is dat je bloedsuiker daalt. Wanneer je een maaltijd hebt gegeten waarin geen echte koolhydraatbron zit (de koolhydraten die je via groenten binnen krijgt, zijn in de heel wat gevallen verwaarloosbaar), is je bloedsuiker niet echt noemenswaardig gestegen. Doordat er wel insuline vrijkomt, kan je hierdoor echter eindigen met een te lage bloedsuiker. Gevolg? Je voelt je wat trillerig, zweterig of nerveus en/of je hebt een poos later heel veel zin in iets suikerrijks. 

Gebeurt dit eens een keertje, dan is er geen probleem. Wanneer je echter voortdurend maaltijden eet met alleen maar eiwitten gecombineerd met groenten, zou je dat kunnen vergelijken met voortdurend geld van je rekening halen zonder dat je er opnieuw geld opzet. Op termijn is het geld op of zit je in de schulden (lage bloedsuiker). Elke keer dit mechanisme in actie schiet, triggert dat een stressreactie in je lichaam, waarbij stresshormonen adrenaline en cortisol bijspringen om je bloedsuiker opnieuw op het juiste niveau te krijgen. Adrenaline spoort je lever aan om glycogeen (een opgeslagen vorm van suiker) vrij te stellen. Mensen met energieklachten (door schildklier- of bijnierproblemen) kunnen echter heel slecht glycogeen opslaan, waardoor de bloedsuiker dus nog niet gebalanceerd raakt. Cortisol komt dan to the rescue: het breekt eiwitten uit bijvoorbeeld je spieren af om die alsnog om te zetten in suikers zodat die bloedsuiker eindelijk weer op niveau kan komen. 

Wanneer je voortdurend op deze manier eet, dan moet je lichaam voortdurend adrenaline en cortisol afscheiden om je bloedsuiker gebalanceerd te houden. Dat verhindert mettertijd een goeie schildklierfunctie doordat deze hormonen je lever gedeeltelijk belemmeren om de inactieve vorm van schildklierhormoon (T4) om te zetten in de actieve vorm (T3). En zo belanden we opnieuw bij de analogie van het geld. Op deze manier blijf je maar geld halen van die rekening en maak je een berg schulden (je ruïneert je schildklierfunctie) zodat je uiteindelijk bankroet bent (zowel je schildklier als je bijnieren geven het op). Gevolg? Je merkt dat je je niet meer zo super voelt, dat je de kilootjes er opnieuw niet meer kan afhouden of dat je op een plateau terecht komt waarbij je geen gewicht meer verliest. Of je merkt dat je energie naar een dieptepunt zakt of dat je alsmaar ziek wordt. 

Wil je voorkomen dat heel dit mechanisme in je lichaam in actie schiet, dan kies je maar beter voor een uitgebalanceerde maaltijd, waarbij je er steeds voor zorgt dat er zowel eiwitten als koolhydraten (en een beetje vetten) op je bord aanwezig zijn. Op die manier ondersteun je een gezonde schildklier- en bijnierfunctie en alle gezondheidsvoordelen die daarmee samen vallen.