Tegenwoordig kan je geen website bezoeken of er staat wel één of andere advertentie voor een collageenproduct te lonken. Collageen is hip. Dat is heel duidelijk. Ik krijg er dan ook heel vaak vragen over. Het klopt dat collageen een cruciale rol speelt in de gezondheid van onze gewrichten, botten, spieren en tanden, maar waar het het meeste voor aangeprezen wordt, is voor de rol die het speelt in de gezondheid van onze huid. Het eiwit houdt je huid immers stevig en elastisch en wanneer je het verliest, dan zal zich dat uiten in een minder stevige huid en het ontstaan van rimpels. Heel wat slimme beautybedrijven spelen in op het feit dat de collageenproductie in de huid met de jaren afneemt. Enter de crèmes en serums waar collageen aan toegevoegd is. Helaas is collageen in een crème of serum niet hetzelfde als collageen in je huid.
Wat is collageen en waarom is het zo belangrijk voor je huid?
Om het met Wikipedia te zeggen: “Collageen is een lijmvormend eiwit dat een zeer belangrijk onderdeel vormt van het bindweefsel in het lichaam van mensen en dieren.”
En of het een zeer belangrijk onderdeel is: ons bindweefsel bestaat voor maar liefst 70% uit collageen en ook onze extracellulaire matrix – de structuur die onze huid stevig houdt – heeft collageen als hoofdbestanddeel. De extracellulaire matrix kan je beschouwen als een soort van gelachtige matras die aan je huid een volle, jeugdige uitstraling geeft. Als we die vergelijking doortrekken, dan zou je een jonge huid een beetje kunnen vergelijken met een nieuwe matras: die heeft een glad oppervlak en wordt goed ondersteund door springveren en vezels. Naarmate de matras veroudert, wordt de oppervlakte wat minder glad en beginnen er deukjes te ontstaan. Die matras moeten we na ongeveer tien jaar vervangen, maar met onze huid kunnen we moeilijk hetzelfde doen.
Moeder natuur voorzag ons echter van een intern herstelmechanisme dat onze extracellulaire matrix in goeie conditie houdt. De bestanddelen die de matrix vormen – collageen en elastine – ondergaan daarvoor cycli van afbraak en herstel, net zoals onze huidcellen zelf die cycli volgens een regelmatig schema (van 28 dagen tot 50 dagen als je 50+ bent) volgen. Aangezien zowat drie vierde van onze huid uit collageen bestaat, moeten we het wel blijven aanmaken en maar liefst in overvloedige hoeveelheden. De cellen die instaan voor onze collageenaanmaak – de zogenaamde fibroblasten – maken daarom non-stop collageen aan, terwijl enzymen oud collageen afbreken en afvoeren. Dat proces verloopt heel vlotjes tot we ongeveer 35 jaar worden (of al eerder als je een zonneaanbidder/ster was/bent of als je rookt). Plots beginnen je fibroblasten wat lui te worden, terwijl de enzymen – opgehitst door oxidatieve stress – wel naarstig blijven doorwerken om collageen af te breken.
De cellen die instaan voor onze collageenaanmaak – de zogenaamde fibroblasten – maken non-stop collageen aan, terwijl enzymen oud collageen afbreken en afvoeren. Dat proces verloopt heel vlotjes tot we 35 jaar worden.
Het is met andere woorden een natuurlijk gevolg van het ouder worden dat de collageenaanmaak in onze huid afneemt. Moeten we ons er dan simpelweg maar bij neerleggen? Dat hoeft dan ook weer niet. Alleen is het belangrijk om te beseffen dat je je collageenvoorraad niet kunt aanvullen door crèmes of serums die collageen bevatten op je huid te smeren. Collageen is simpelweg een te grote molecule om diep genoeg in je huid te dringen. Het collageen zal dus niet geraken op de plaats waar het nodig is, namelijk in de extracellulaire matrix die zich in je lederhuid bevindt. Collageen als bestanddeel in een crème kan je huid wel wat hydrateren, maar het zal je huid niet steviger maken, noch zal het rimpels doen vervagen. Laat je dus niet verleiden door een dure crème die het woordje “collageen” op zijn verpakking heeft.
Collageen als bestanddeel in een crème kan je huid wel wat hydrateren, maar het zal je huid niet steviger maken, noch zal het rimpels doen vervagen.
Hoe zorg je voor voldoende collageen in je huid?
Als je voldoende collageen in je huid wilt behouden, zorg je er maar beter voor dat de enzymes die de afbraak van collageen stimuleren (de zogenaamde matrixmetalloproteases) niet sneller werken dan je fibroblasten die nieuw collageen aanmaken. In andere woorden: rem de matrixmetalloproteases af en stimuleer de fibroblasten tot aanmaak van nieuw collageen. Maar hoe doe je dat?
1. Eet bouillon
Hét voedingsmiddel dat met stip op één staat als het om een stevige, gezonde huid gaat, is bouillon. Daarmee bedoel ik de verse bouillon gemaakt van botten en kraakbeen van bijvoorbeeld kip of rund. Onder het voorwendsel van gebrek aan tijd wordt echte bouillon tegenwoordig zo goed als altijd vervangen door bouillonblokjes. Helaas gaan die er je huid niet mooier doen uitzien, want een bouillonblokje is niets meer dan een verzameling van zout en kunstmatige additieven.
Verse, zelfgemaakte bouillon voert niet alleen royale hoeveelheden collageen aan – in een kopje van 250 ml zit 5 à 10 gram – maar ook een hoge hoeveelheid mineralen die erg goed zijn voor je huid (en voor je gezondheid in het algemeen) zoals zink en calcium. Daarnaast bevat bottenbouillon ook hyaluronzuur, nog zo’n stofje waarvan marketeers je graag willen doen geloven dat het je rimpels doet verdwijnen als je het op je smeert. Helaas vervagen je rimpels niet als je hyaluronzuur smeert, maar wél als je het eet (in bouillon dus).
2. Eet vette vis
Vette vis bevat veel omega 3-vetzuren en die zijn niet alleen erg nodig om je huid gehydrateerd te houden, maar ook om de collageenafbraak tegen te gaan. Uit wetenschappelijk onderzoek bleek immers dat het omega 3-vetzuur EPA (eicosapentaeenzuur) de werking van de collageen afbrekende enzymes verhindert.
3. Eet voedingsmiddelen rijk aan vitamine C en E
Je huid heeft vitamine C nodig om collageen te kunnen aanmaken. Vitamine E is dan weer een noodzakelijke vitamine om verouderingsprocessen door oxidatieve stress tegen te gaan.
4. Verzorg je huid
Verschillende plantaardige oliën en actieve ingrediënten zijn wetenschappelijk onderzocht op hun effect om matrixmetalloproteases af te remmen en dus de afbraak van collageen in je huid te stoppen of/en je fibroblasten te stimuleren tot de aanmaak van nieuw collageen. Over die oliën en actieve stoffen gaan we het onder andere hebben in de cursus Maak je eigen Magic Blue Bottle. Daarover lees je hier alles.
