• Berichtcategorie:Gezond leven
  • Bericht reacties:30 Reacties
  • Leestijd:5 minuten gelezen

Héhé, het was me wat hoor, de emotionaliteit die bij sommige mensen bovenkwam rond mijn artikel over vegetarisme. Ik zou liegen als ik zei dat het me niet raakte. Vooral omdat ik het erg vind dat die mensen blijkbaar niet snappen dat we aan dezelfde kant staan. Ik ben óók bezorgd om het milieu, om de dieren én om de planten en de bodem. Voor mij voelt het dan ook wat raar aan om als ex-vegetariër die nog steeds bewuste keuzes maakt, meteen verwijten naar het hoofd gegooid te krijgen over de klimaatverandering. Ik had het in mijn blogpost niet over dieren die niet waardig behandeld worden, in veel te kleine ruimtes op elkaar gepakt staan, nooit zonlicht zien en die enkel soja en graan als voedsel krijgen. Laat het duidelijk zijn dat ik dat ook afschuwelijk vind. Ik had het wel over dieren die in natuurlijke omstandigheden geleefd hebben, met respect behandeld worden op de boerderij en die het voedsel krijgen waarvoor ze gemaakt zijn. (En in dat opzicht is het zeker interessant om te zien wat ecoloog Alan Savory te zeggen heeft.)

Maar het raakt mij niet alleen dat dieren door de intensieve vee’teelt’ (wat een woord ook!) lijden. Het raakt mij ook – en helemaal niet minder – dat planten niet goed behandeld worden. Planten geteeld in monoculturen, aangejaagd met kunstmest en daardoor vaak zo zwak dat ze niet zonder pesticiden kunnen overleven: dat vind ik óók schrijnend. En bovendien is dat evenzeer heel slecht voor het milieu. Maar dat wil niet zeggen dat ik dan maar meteen ga stoppen met planten (groenten! kruiden!) eten. Nee, het heeft enkel tot gevolg dat ik resoluut kies voor biologisch-dynamisch geteelde planten of wilde planten. Op dezelfde manier zal je mij geen vlees zien eten uit de supermarkt, maar kies ik ervoor om ecologische initiatieven van lokale CSA boerderijen te steunen en daar vlees te halen. Ik vind het echt raar dat mensen blijkbaar meteen veronderstellen dat je – wanneer je zegt dat je hebt ondervonden dat je blijkbaar af en toe toch een stukje vlees nodig hebt om gezond te kunnen zijn – je toevlucht zou zoeken tot de wanpraktijken van de vleesindustrie. Dat is een beetje hetzelfde als meteen veronderstellen dat je Monsanto – de grootste leverancier van bodemverwoestende pesticiden – steunt als je vegetariër of veganist bent. Ah ja, want je eet immers planten. Niet logisch, toch?

De bedoeling van mijn vorige artikel was echter niet om het over het ecologische aspect van vegetarisme of veganisme te hebben, maar wel over het gezondheidsaspect. Mijn standpunt daarin (dat dit soort diëten niet voor iedereen geschikt zijn), werd nog versterkt na een uitgebreide babbel met dokter Geert Verhelst over dit onderwerp. Hij staat ruim 30 jaar in het vak en hij zei me letterlijk dat hij een boek zou kunnen schrijven van alle fout gelopen vegetarische en veganistische verhalen. Nogmaals: ik ben absoluut niet tegen een overwegend vegetarische voeding, maar ik geloof wel dat een bepaalde hoeveelheid dierlijk voedsel in ons dieet essentieel is. Ik kan en wil de problemen die ik bij mensen om me heen zie opduiken en die verband houden met vegetarisme of veganisme gewoon niet onder de mat schuiven. Dat zou niet eerlijk zijn en daarmee onthoud ik mensen genuanceerde info. Geen enkel dieet is geschikt voor iedereen. Er zijn te veel constitutionele verschillen tussen mensen en wanneer we zouden claimen dat iedereen gezond kan blijven met een puur plantaardige voeding, dan gaan we toch wel aan de feiten voorbij. Er zijn daarnaast heel wat onmisbare nutriënten die we niet in voldoende mate – of soms zelfs helemaal niet – uit plantaardige voeding binnen krijgen. En ja: het kan jaren duren vooraleer het misloopt. (Neem eens een kijkje op de site van Beyond vegetarianism waar mensen hun jarenlange ervaringen met alternatieve diëten delen).

Ik wil verder ook graag de volgende vraag stellen aan mensen die – blijkbaar zonder enig verder onderzoek in de materie – durven stellen dat een puur plantaardig voedselpatroon voor iedereen kan. En die vraag is: “Hadden de natuurvolkeren het dan verkeerd?”. Want als je de data doorneemt over het dieet van natuurvolkeren als de aboriginals, de masai, de inuit, … dan zie je dat in hun dieet altijd op z’n minst een beetje dierlijk voedsel voorkomt (en in sommige gevallen zelfs een aanzienlijke hoeveelheid). Ook Weston Price, die begin vorige eeuw onderzoek deed onder volkeren die nog een natuurlijk eetpatroon hadden zonder industriële voeding, concludeerde dat ‘I have as yet found no group that was building and maintaining good bodies exclusively on plant foods. A number of groups are endeavoring to do so with marked evidence of failure.‘ (‘Ik heb nog geen bevolkingsgroep gevonden die een gezond lichaam heeft en behoudt op enkel plantaardige voedingsmiddelen. Een paar volkeren trachtten dat uit te proberen met duidelijk bewijs van mislukking.’)

Dat een dieet niet zwart-wit is en niet veralgemeend mag worden als ‘voor iedereen goed’, is mij na tientallen jaren experimenteren wel duidelijk geworden. En de bedoeling die ik had met het vorige artikel was dus alleen maar even waarschuwen voor mogelijke risico’s, net zoals er risico’s zijn verbonden aan afslankdiëten, of aan het paleodieet, of rawfood, of enig ander alternatief dieet dat mensen willen volgen.

Verder lezen?

Voeding en fysieke degeneratie – Weston A. Price 

The vegetarian myth – Lierre Keith

Meat, a benign extravagance – Simon Fairlie

 

Deel deze pagina:

Deze post heeft 30 reacties

  1. Viviane

    Ben hier volledig mee eens !

  2. Lieve

    Mooi Anntje! Ik denk dat het uitsluiten van een voedselgroep op lange termijn niet echt gezond is tenzij bij allergie. En we hebben geen hopen vlees nodig per dag (tenzij je volgens pascale naessens geen koolhydraten eet bij eiwitten…). Wel een vraag: wat met zuivel? Tegenwoordig hoor je dat zuivel niet echt gezond is? Ik nuttig toch vaak een biologische yoghurt, kefir, cottage cheese, mozzarella of geitenkaasje aangezien dit een keer vlees of vis kan vervangen?

    1. Anntje Peeters

      Wat zuivel betreft: ik voel zelf een enorm verschil tussen gefermenteerde of rauwe zuivel en gepasteuriseerde. Rauwmelkse kaas verteer ik bijvoorbeeld zonder problemen, terwijl ik van gepasteuriseerde een opgeblazen gevoel krijg. En dat is ook een beetje logisch, want door de hoge verhitting verandert de eiwitstructuur. Zelf goed voelen is ook hier weer de boodschap.

  3. ellen

    Dag Anntje
    bij elke stap die je neemt en elke mening die je deelt wordt vaak ongenuanceerd gereageerd. Maar ik ben als eerste om je bij te treden in je mening want ik heb ook aan den lijve ondervonden dat een bepaald manier van eten totaal niet bij mijn constitutie paste. Ik heb een periode rauwe voeding gegeten en kwam heel snel tot de constatatie dat ik constant met een opgeblazen gevoel rondliep. Heel lastig en heel vermoeiend. Ik was ook altijd heel moe. Nochtans werd en wordt nog steeds beweerd dat het uitermate gezond en goed is voor ons lichaam. Wel, niet voor mij dus, ik werd er ziek van. Nu combineer ik warm en koud, eet heel af en toe een klein stukje vlees en voor de rest overwegend zonder met veel groenten en fruit. Ik voel me veel beter. Ik heb je ontmoet en kan alleen maar bevestigen dat je een heel respectvol iemand bent voor mens, omgeving en dier. Dat je geraakt wordt door meningen kan ik heel goed begrijpen. Je bent een mens en zoals iedereen ook kwetsbaar. Mooi dat je die kwetsbaarheid durft tonen. Dat maakt ook deel van het leven, jouw leven. Nog een mooie dag toegewenst en zoals Ramses Shaffy het vertolkte: Zing, Vecht, Huil, Bid, Lach, Werk en Bewonder en zo veel meer. Ellen

    1. Anntje Peeters

      Dankjewel lieve Ellen!

  4. Freya

    Hallo, ik heb het vorige artikel niet gelezen, maar kan er wel inkomen… ik ben overwegend vegetarisch, dat betekent dat ik wel eens een stukje vis eet, maar ook al veel minder dan vroeger. Ik ben lang geleden gestopt met vlees eten (in uitzonderlijke omstandigheden gebeurde het nog wel eens, maar dan ook niet eender wat). Wat me idd ook veel opvalt is dat mensen veronderstellen dat je geen vlees eet omwille van milieu of het leed van de dieren. En spijtig voor hen dan, is dat voor mij nooit de reden geweest om daar mee te stoppen. M’n lichaam vindt het beter zonder vlees, punt. Wat idd niet wil zeggen dat ik het me aantrek wat er in de wereld omgaat. Het zijn gewoon 2 verschillende zaken voor mij. Ik ben soms bezorgder om alle rommel die ze in ons eten draaien, want dat is ook een sluipende moordenaar! Maar dat zijn zaken waar men nog maar weinig bij stilstaat, en je eet het ELKE dag! Ik wil gezonde keuzes maken en dat is een ware uitdaging! Vind je vergelijking met monsanto en planten eten wel goed gevonden 😉 Tis ni omdat je vegetarisch eet, dat je monsanto steunt… Op zich ben ik tegen vlees eten voor je gezondheid. Maar het is een feit dat er volkeren zijn die wel dierlijke dingen eten… Dan is het belangrijk hoe hun voedingspatroon er volledig uitziet, wat de combinaties en kwaliteiten zijn. Want zet hen op ons ‘dieet’ en ze hebben binnen de kortste keren kanker.

  5. Saskia

    Bedankt voor je artikel, Anntje ! Ik heb het eerste ook gelezen, laat het maar een geruststelling zijn : ik vond eigenlijk dat het heel duidelijk was en niet dat je bepaalde mensen viseerde. Zo zie je maar, dat we allemaal anders zijn en dus ook dingen misschien anders lezen en begrijpen. Gelukkig maar !
    Aan Lieve die vanmorgen reageerde nog even dit : teveel zuivel is niet gezond voor ons systeem, maar in beperkte mate is het wel ok, zeker als je voor bio gaat!

  6. vervoort ann

    Gewoon voortdoen,wat goed voor je is verdiend geen scheldtirades. Ann

  7. Dominique

    Ja, Anntje, ook bij mij heel wat emotionaliteit die bovenkwam, vooral door mijn overtuiging dat (biologische) vegetarische voeding de enige en beste voeding is/was.
    Ik eet nu veel meer en anders! Veel minder rauwe groenten (wat ik nog altijd heel graag eet!), veel meer gestoofde groenten in lekkere kokosolie of grasboter (in plaats van gestoomd), meer vis (nog niet voldoende, is nog wat zoeken), 2 eitjes per dag, rauwmelkse kaas met fenegriek (merk: Molenhof, moet je echt eens proeven), meer speltdesembrood van Zonnemaire (ook met noten heel lekker!) En ja… mijn gewicht blijft redelijk stabiel. Ik heb mezelf reeds gewaagd aan een stukje gebakken kipfilet met veel groentjes (nog zonder aardappelen)!… Misschien moet je ons eens uitleggen waarom we wel koolhydraten en eiwitten mogen combineren!!! Dankjewel voor alweer een interessant artikel over vegetarisme! Ik kies voortaan voor flexitarisme en mijn buikgevoel!

    1. Anntje Peeters

      Olé daarvoor! 🙂 Goeie tip, over koolhydraten en eiwitten mengen, zal ik ook eens iets schrijven. Dankjewel voor je reactie!

  8. Erwin Decoene

    Bedankt voor het artikel.

    Vooreerst, van de dieren die we kweken en opeten is er bij mijn weten nog nooit een soort uitgestorven. Sommige nuttige rassen zijn echter wel bedreigd en hier en daar ook al verdwenen omdat ze niet meer passen in de huidige, industriële veeteelt.

    Daarbij merk ik nog op dat ons landbouwsysteem van oudsher gebruik maakte van vee om voeding en mest te genereren op plaatsen waar de traditionele akkerbouw niet goed functioneerde. Bijv. op grond die te ver van de markt lag, te zout of te onvruchtbaar was of tout court niet ingericht was voor akkerbouw. Vee (en akkerwild) is in zo’n situatie geschikt om er extensief toch een productie af te halen. Later ontstond de situatie dat men begreep dat de akkers meer opbrachten als er binnen een regio voldoende meststoffen werden gegenereerd (in de stad en/of op het platteland zelf). Men ging dan ook gronden inrichten als (vloei-)weide om een maximale, nuttige hooiproductie te halen. Zo kon men de mestproductie maximaliseren. Dus netto, wat minder akkeroppervlakte maar hogere akkerbouwproductie op de resterende, beter bemeste akkers. In essentie haalde men fosfaat, nitraat en andere mineralen via hooi (en indirect via vlees, melk, leer en wol) uit de weide en bracht men de mineralen via de tussenstap van ‘opeten’ over naar de akker.

    Een goed doordacht systeem met vee in een hoofdrol maar geen perfecte kringloop. We importeerden volop voedsel en andere landbouwproducten van elders. De mineralen uit dat voedsel kwamen via stadsvuil ook op de akkers terecht.
    Nog later kwam er kunstmest, import van goedkoop veevoer enz… waardoor de traditionele landbouw overhoop werd gehaald. De meersen en andere weidesystemen verloren hun rol en het vee dat er voor gebruikt werd, verloor het van vee dat het goed doet op stal en met importveevoer.

    Als je in onze contreien een hoge akkerbouwproductie wilt – wat zal moeten als je iedereen een zo vegetarisch mogelijk dieet wilt laten eten – zul je vee een rol moeten geven. De oude rassen zijn daarvoor een goed startpunt. Voor mij is doordacht met vlees omgaan de meest ethisch en ecologisch verantwoorde houding. Dus vleesrantsoen omlaag en liefst vlees van zo biologisch en zo ecologisch verantwoord mogelijk geteelde dieren. Als bijkomend pluspunt. Ik heb ervaren dat mijn vleesverbruik drukken, mij alvast doet vermageren 🙂

    1. Anntje Peeters

      Dankjewel Erwin, voor je waardevolle aanvulling.

  9. christine

    Dag Anntje,
    Bedankt voor je artikel. Misschien heeft het feit dat wij niet allemaal hetzelfde kunnen eten te maken met onze bloedgroep (misschien afhankelijk van onze afkomst?).
    Zo zag ik onlangs een documentaire waar de Inuit en een Afrikaans bevolkingsgroep hun dieet uit slechts vlees bestaat. Waarschijnlijk heb je dat in bepaalde streken meer nodig dan in andere en is het kweken van groenten daar misschien ook niet mogelijk. Ocharme Monsanto.
    Zelf probeer ik 2x/week vegetarisch te eten. De rest is dan vlees en vis maar dan ook maar 1 maaltijd daags. Vanavond is het bij ons dus : gevulde paprika met gehakt van het Magnalica varken (blijkbaar bevat deze poly-onverzadigde vetzuren).
    Groetjes, Christine

    1. Anntje Peeters

      Klinkt lekker! Recepten zijn altijd welkom 😉

      1. christine

        Dag Anntje,

        Ik open gewoon een grote paprika, haal de zaadjes eruit en vul deze op met gehakt (voor mij van het Mangalica varken, dan kan ik tenminste slapen). Ik plaats deze ongeveer 50′ in een voorverwarmde oven op 180°C.
        Het vlees zelf haal ik in Wenduine (Hof ter Meulen). Daar zie je de varkens (ook wel Wolvarken genoemd) buiten lopen. Ze hebben er een vrije loop. Ze bevatten veel meer vet dan een gewoon varken waardoor er meer verlies is en dus ook duurder, maar oh zo veel lekkerder. Onze Matthias die zo kieskeurig is en het Belgische vlees niet lekker vindt, eet dit met smaak op.

    2. Anje

      Christine, las ook over het bloedgroepdieet en heb me het boek aangeschaft. Iedereen is anders en een evenwicht vinden wat voor de ene goed is en de andere niet, is niet makkelijk. De jaren dat ik geen of veel minder vlees heb gegeten voelde voor mijn niet goed. Heb bloedgroep O en blijkbaar kunnen deze personen wel wat vlees gebruiken. Groetjes, Anje

      1. Anntje Peeters

        Het bloedgroependieet is ook weer een dieet hé. Dus toch vooral goed leren voelen. Ik heb bloedgroep A, volgens het bloedgroependieet geen vlees nodig. Maar dat klopt dus in mijn geval niet. Tomaten, paprika en aardappelen: voor mij géén probleem, volgens het bloedgroependieet wel voor mijn bloedgroep. Ik twijfel of dit allemaal klopt.

        1. christine

          Ik moet wel opletten met tomaten, maar in een bereiding lukt dit wel.
          Ik heb ook bloedgroep A en heb dus ook af en toe vlees nodig, maar van teveel kan ik dan niet goed slapen (vandaar mijn tip van het varkensvlees=Mangalica)

          Maar lieve mensen, om je eten goed te kunnen verteren, moet je opletten met stress en verzorg jullie darmen heel goed. Zij zijn het eerste orgaan in ons lichaam die instaat voor een goede gezondheid.

  10. cindy de boom

    Hoi Anntje,

    Ik had deze morgen ook al een reactie gestuurd maar blijkbaar is deze niet goed verzonden;
    Ik begrijp volkomen dat je een tweede deel over vegetarisme schrijft om alles wat meer te verduidelijken alhoewel je alleen maar in het eerste stuk wou aantonen dat het soms gevaarlijk is als ons lichaam een tekort krijgt aan bepaalde voedingsstoffen. Dat sommige mensen zich zo persoonlijk aangevallen voelden en zich wilden uitschrijven van je site is overdreven. de enige fout die jij gemaakt hebt is geven om de mensen om je heen en daar is zeker niets mis mee dus trek het u niet teveel aan.

    vele lieve groeten Cindy

  11. Angelique

    WoW Anntje!
    Hoe is het mogelijk dat 1persoon -die al zo uitzonderlijk veel (toegepaste!!) kennis heeft over gezondheid- zo duidelijk, helder én onderbouwd kan schrijven! Journalistieke roots?!? 🙂

    Bedankt voor je transparante uitleg, incl duidelijke bronvermelding; zo kan iedereen meer achtergrond opdoen om je eigen standpunt te blijven aanvullen/bijschaven met nieuwe info.

    Ben zelf al enkele jaren vegetariër (vnl voor het dierenleed tegen te gaan) maar voel af en toe wel mijn natuurlijke zin in een stukje vlees, dus ik vind het -voor mij!- ideaal compromis om af en toe mezelf te trakteren op een goed en verantwoord stukje vlees. Helpt me om niet te zwart wit te zijn én om super bewust met mijn vlees-maaltijd om te gaan én ervan te genieten 🙂 gedaan met het rigide no-meat-diet! Ik besef wel dat ik eerst de zwart wit fase moést meemaken om nu tot een gebalanceerd ‘midden’ te komen; alsof de slinger van de klok van “lekkere vleeseter” eerst naar “vingerwijzende veggie” moest gaan, om nu meer in het midden te zijn 🙂

    Ieder zijn eigen weg he 😉

    1. Anntje Peeters

      Angélique rocks! 🙂

  12. elly ceelen

    Bedankt Annetje voor de mooie uitleg.
    Elly

  13. Anje

    Iedereen is anders, uniek Annetje vandaar ook andere meningen. Een juiste voedingspatroon vinden die bij je past is niet altijd even makkelijk. Waarvan ik jaren geleden dacht dat het goed voor me was, is nu niet meer zo. Zelf wil ik nu geen nachtschade planten ( tomaat, paprika…) meer eten, geen bolognese saus. Geen vlees aangezien de combinatie eiwitten beter niet combineert met koolhydraten…. Ga dus opzoek moeten gaan naar een sausje voor onder de spaghetti, bv courgette en wortelen… Tips altijd welkom. Groetjes, Anje

    1. Anntje Peeters

      Mijn ervaring is: hoe meer beperkingen je je dieet oplegt, hoe beperkter je gezondheid wordt. Zo breed gevarieerd mogelijk eten (uiteraard van gezonde en pure voedingsmiddelen), is voor mijn lichaam blijkbaar het beste. Ik kon vroeger bijvoorbeeld ook zeer slecht paprika verteren, maar nu mijn vertering veel beter geworden is (door meer en gevarieerder te eten), bezorgt het me totaal geen problemen meer. Integendeel: er gaat eigenlijk geen week zonder paprika voorbij. 🙂

  14. philippe

    Vooral niet vergelijken met natuur volkeren,die eten wat ze te pakken kunnen krijgen.Er was vannacht een docu op NG over natuurvolkeren.De ene schoot een aap uit een boom met een blaaspijp,de andere at insectenlarven ,een andere bloed direkt uit de overgesneden hals van een geit.Allemaal een kwestie van overleven met wat voorhanden is en niet vergeten dat die mensen er veel meer moeten voor doen om dat stukje vlees te bemachtigen.Het is zo als je zegt,eet waar je je goed mee voelt.Ik heb zelf aan de lijve ondervonden dat ik een(tijdelijke) hekel begon te krijgen aan vlees na de feestdagen.Iedereen moet het een beetje voor zichzelf uitmaken wat en hoeveel hij eet.

    1. Anntje Peeters

      Dag Philippe, dankjewel voor je reactie. Inderdaad, dat heb ik zelf ook gemerkt na de feestdagen. En ik had zelfs geen overdaad gedaan.
      Een artikel op een blog kan uiteraard niet volledig zijn, maar in mijn boek heb ik die nuance ivm de natuurvolkeren zeker ook gelegd.

  15. Bernadette

    Creatieve en lieve Antje,

    Allereerst wens ik jou een even creatief leven en aanbod als jij tot nu toe gecreëerd hebt !
    Ik geniet er telkens opnieuw met volle teugen van. Jij brengt een heel enthousiaste maar ook heel genuanceerde kijk op ‘natuurlijke’ dingen des levens. En dàt spreekt me juist zo aan !
    Destijds volgde ik (25 jaar geleden= bijna prehistorie!) de opleiding ‘natuurgeneeskunde’ aan de Europsese Academie. Met alle respect voor Jan Dries als pionier, maar hij verkondigde een heel zwart-wit visie op wat dé gezonde voeding is: RAUWKOST !
    Maar jij geeft tenminste aan dat de juiste voeding kan verschillen van persoon tot persoon. En zo voel ik dat ook aan.
    Maar als jij dan durft in vraag te stellen of steeds en altijd vegetariër zijn wel dé ideale voedingsweg is, krijg jij blijkbaar half Vlaanderen over je heen…
    En ‘fanatieke’ en eenzijdige ideeën rond voeding zoals zelfs veganisme, voelen voor mezelf juist als ongezond !
    Ik heb zelf -spijtig genoeg- goede vriendinnen verloren aan kanker die heel fanatiek omgingen met voeding.
    Dankjewel Antje dat jij tegen de stroom durft in te gaan. Blijven volhouden, zelfs als je ‘bagger’ over je heen krijgt…

  16. Nele

    Dag Anntje,

    Bedankt voor beide artikels over vegetarisme. Ik ben al enkele jaren vegetariër met koemelkallergie. Een jaar geleden ben ik mama geworden en voelde tijdens mijn zwangerschap een heel duidelijke nood aan vlees. Ik gaf daar dan ook aan toe en at af en toe een stukje goed doorbakken rood of ander vlees. Sindsdien eet ik terug af en toe vlees en dat doet me echt deugd. De zuivel laten is niet moeilijk omdat ik er ziek van word en er zijn zoveel heerlijke vervangproducten (ben enorme fan van de kokosrijstmelk van Provamel – lichtjes zoet zonder suiker!). Het vlees blijkt echter toch iets dat mijn lichaam nodig heeft. Ik probeer ook echt beter naar mijn lichaam te luisteren en gezonder te eten (veel vers en minder voorverpakt).

    Ik moet je boek dringend aanschaffen!

    Groetjes, Nele (één van die andere ondernemende dames :))

    1. Anntje Peeters

      Dankjewel voor je aanvulling, Nele!

Laat een antwoord achter aan philippe Reactie annuleren