• Berichtcategorie:Gezond leven
  • Bericht reacties:28 Reacties
  • Leestijd:4 minuten gelezen

Vorig weekend was het weer zover: nog maar eens een artikel over de schade die geraffineerde plantaardige oliën in ons lichaam kunnen aanrichten. Alhoewel het maar mondjesmaat in de media komt, verschijnen er tegenwoordig toch met de regelmaat van de klok artikelen en studies die de ‘plantaardige vetten zijn goed, verzadigde vetten zijn slecht-hypothese’ onderuit halen.

Eén van de eerste dingen die ik tijdens mijn cursussen voedingsleer goed in mijn hoofd prentte, was dat geraffineerde plantaardige oliën – zo van die goudgele oliën in plastic flessen – niet gewoon slecht zijn voor de gezondheid, maar wel bij-zon-der slecht. Al jaren komen er – op olijfolie, kokosolie en een occasionele koudgeperste notenolie na – hier dan ook geen plantaardige oliën meer in huis. Geen maïs-, soja-, zonnebloem-, koolzaad-, rijst-, arachide- of god-weet-van-welke-plant-ze-tegenwoordig-nog-allemaal-olie maken. En wel met reden. Het advies om onze traditionele echte boter te vervangen door geraffineerde plantaardige oliën of margarines is waarschijnlijk één van de grootste missers van de dieetleer in de afgelopen eeuw.

Hoewel meerdere, goed onderbouwde studies – die ondertussen toch al enige tijd bekend zijn – duidelijk aantonen dat bewerkte en geraffineerde oliën ronduit ongezond zijn, wordt ons nog altijd her en der aangeraden om die vetten te eten. Goed uitgekiende marketingcampagnes geven die adviezen nog een duwtje in de rug. En dat terwijl dat soort oliën en margarines het vetzurenprofiel in je lichaam compleet in de war brengen.

Belangrijk hierbij is dat we de vetzuren omega 6 en omega 3 in een bepaalde balans in ons lichaam moeten opnemen. Een ideale verhouding van omega 6 tot omega 3 ligt tussen de 3 op 1 à 1 op 1. Omdat plantaardige oliën en margarines bijzonder rijk zijn aan omega 6-vetzuren, heeft de hoge consumptie van deze producten ervoor gezorgd dat de verhouding omega 6 tot omega 3 in onze lichamen ondertussen is opgelopen tot 16 op 1 à 30 op 1. Met alle gevolgen vandien, aangezien deze vetzuren niet zomaar brandstoffen zijn voor onze cellen, maar ook een heel belangrijke rol spelen in lichaamsprocessen, waaronder onze immuniteit. Bij een verstoorde vetzurenbalans krijgen aandoeningen als auto-immuunziekten (CVS, fibromyalgie, reuma, …) en ontstekingen een grotere kans.

In een recent verschenen artikel in The Telegraph vertelt neuroprofessor John Stein van de universiteit van Oxford nu ook hoe dit proces ‘ons brein laat veranderen op een manier die even zorgwekkend is als de klimaatverandering.’  De professor wijst erop dat de verstoorde vetzurenbalans een oorzaak zou kunnen zijn van de significante stijging van neurologische aandoeningen in onze westerse wereld, waaronder dyslexie en mentale problemen.

Naast dit negatieve effect op de hersenen, is er nog een bijkomend probleem met deze vetten. Wanneer je ze verhit, komen er toxische stoffen vrij die gelinkt worden aan aandoeningen als hart- en vaatziekten, kanker, hormonale problemen en problemen met de schildklier.

Tijd dus om eens op een rijtje te zetten welke vetten je nu best wél kan gebruiken, zodat die lange rijen met flessen vol olie je in de supermarkt niet meer in de war brengen. Het is eigenlijk heel simpel. Het enige wat je moet onthouden, is dat de traditionele kookvetten – boter, olijfolie en kokosolie – de beste keuze zijn. Ongeraffineerde hazelnootolie en pompoenpitolie kan je af en toe in koude bereidingen gebruiken (en smaken heerlijk!). Onthou wel dat deze laatste twee oliën best koud bewaard worden en snel opgebruikt moeten worden omwille van hun snellere oxidatietijd. De rest van de oliën kan je dan gewoon in de winkelrekken laten staan. Makkelijk toch?

 

(*) Het woord ‘essentieel’ duidt erop dat je lichaam deze vetzuren niet zelf kan aanmaken en dus uit voedsel moet halen.

Literatuur:

Ann Intern Med. 2014;160(6):398-406. doi:10.7326/M13-1788

Harcombe Z, Baker JS, Cooper SM, et al. Evidence from randomised controlled trials did not support the introduction of dietary fat guidelines in 1977 and 1983: a systematic review and meta-analysis. Open Heart 2015;2:e000196. doi:10.1136/openhrt-2014- 000196 R

 

 

 

 

Deel deze pagina:

Deze post heeft 28 reacties

  1. sonja

    Zeg anntje..van welke olie maak je dan mayonaise..olijfolie is zo straf en daar gebruik ik dan zonnebloemolie voor..dus niet goed:-)

    1. Anntje Peeters

      Hoi Sonja, ik maak eerlijk gezegd geen mayonaise. 🙂 Maar als je het maar af en toe eet, dan kan dat uiteraard geen kwaad hé. Het is wat je op regelmatige basis doet dat telt.

      1. sonja

        Bedankt anntje:-) mijne man moet maar minder mayonaise eten:-)

  2. Henriëtte

    Dank voor deze informatie, Anntje. Ik heb juist rijstolie gekocht vanwege de neutrale smaak….
    Over soja hoor en lees ik heel verontrustende berichten. Van vriendinnen hoor ik over het blijven groeien van de borsten tot zelfs 70 jarige leeftijd! De borsten van jonge vrouwen worden ook steeds groter: maat F is geen uitzondering meer. Bovendien stond laatst in de Volkskrant een artikel over soja, waarin verband wordt gelegd met borstontwikkeling bij mannen. En soja zit bijna overal in: in veel producten, maar ook in diervoeding. Het gaat om een gigantische industrie. Bewustwording en kennis zijn belangrijk en die kunnen we, dankzij jou, hier uitwisselen.

  3. desiree

    hallo Anntje,

    bedankt voor het artikel.
    Ik heb edoch wel een vraag aan je. Weet jij hoe het zit met lijnzaadolie?
    Ik het Birche-bennerpapje moest lijnzaadolie…

    Ik hoop dat je mijn vraag kunt beantwoorden,
    groetjes,
    Desiree

    1. Anntje Peeters

      Dag Désiree, lijnzaadolie past volgens mij niet in een gezonde voeding omwille van verschillende redenen.
      Ten eerste is het een olie die – omwille van de hoge hoeveelheid omega 3-vetzuren die ze bevat – zeer snel ranzig wordt. Sommige bronnen zeggen dat de olie al na een aantal dagen tot weken na de persing ranzig is. En hoe lang staat de olie al in de winkelrekken? Op die vraag kennen we geen antwoord. Het is ook een van de redenen waarom niet wordt aangeraden om gebroken lijnzaad te kopen, maar wel het hele lijnzaad dat je zelf maalt. Zo kan je het beste profiteren van de omega 3 die aanwezig is in het lijnzaad.
      Bovendien werd lijnzaadolie nooit traditioneel als voedsel gebruikt. Ook weer omwille van de snelle oxidatie. Ze verandert daardoor van structuur in een polymeer, een soort plastic, zo je wil. Daarom werd lijnzaadolie vroeger gebruikt als emulgeermiddel in verf, om machines te smeren en zelfs in linolium.
      De promo voor lijnzaadolie die sinds de jaren 90 wordt gevoerd, is daarom volgens mij ook niet meer dan dat: promo.

      1. Anouk

        How, dat wist ik niet. Ik had lijnzaadolie gekocht omdat ik dacht dat het gezond was, maar vind de smaak degoutant vies. En sindsdien de gebroken lijnzaad gekocht voor in de yoghourt. Niet meer dus. Bedankt voor de tip.

  4. Dominique

    Dag Anntje en andere kruidige leden! Ik vind biologische grasboter van Zuiver Zuivel HEERLIJK! Een aanrader!
    Bij ons ook enkel gezonde vetten, ‘k heb nu biologische pompoenpitolie in de koelkast voor op de koude slaatjes! Of gewoon als tussendoortje! Zeer lekker!

    1. Anntje Peeters

      Hmmm, pompoenpitolie bij rauw witloof: zalig!

      1. Dominique

        en Anntje, geen grasboter?

        1. Anntje Peeters

          Ik haal boter bij hoeve De Ploeg (http://www.hoevedeploeg.be/index.html) en daar staan de koeien zo lang mogelijk op het gras. Ik weet alleen niet of er heel het jaar door grasboter is? Ik heb ook al gezien dat Demeter dat aanbiedt, maar vroeg me dan wel af of die voorraden zo groot kunnen zijn?

          1. Griet Van den Bergh

            Wij gaan ook naar De ploeg. Wat vind je van de probio yoghurt? Welke melk koop je daar? Nu gebruik ik nep melk door wat reactie op lactose. Volgens hun kan dit verdwijnen door de yoghurt.

          2. Anntje Peeters

            De probio vind ik super. Sowieso zit in yoghurt weinig lactose. Je kan ervoor zorgen dat hij volledig lactosevrij wordt, door hem in een yoghurtmachine nog 22u extra te laten fermenteren. Alle melksuiker wordt hierdoor voorverteerd. De melk die ik er koop is die in de zakken (de volle).

      2. Anouk

        Zou pompoenpitolie lekker zijn voor mayonaise? Ik heb die olie nog nooit geproeft. Ik zoek een olie die ik kan gebruiken voor mayo en wil echt geen zonnebloemolie. Kokosolie is super lekker in mayo als je hem direct gebruikt, maar van zodra je de mayo in de koelkast zet lust ik hem niet meer nadien. En walnootolie idem.

        1. Anntje Peeters

          Hoi Anouk, ik zou persoonlijk geen mayonaise maken van pompoenpitolie. Da’s een superlekkere olie op zich, maar ze heeft een uitgesproken smaak die ik niet echt in mayonaise zou willen. Je kan proberen met geraffineerde olijfolie? Die is neutraler van smaak. Zonnebloemolie is ook niet zo erg als je niet vaak mayonaise eet. Het wordt pas een probleem als je er dagelijks heel veel van zou eten.

  5. Tanya

    Hallo Annetje
    Een mooi artikel maar ik mis lijnzaadolie en hennepolie (koude bereiding) in het rijtje voor gezonde olie.
    Groetjes Tanya

    1. Anntje Peeters

      Dag Tanya,

      Voor lijnzaadolie: zie mijn antwoord op Désiree’s vraag.
      Wat hennepolie betreft, uit onderstaand grafiekje blijkt duidelijk dat die nog altijd voor meer dan de helft uit omega 6 bestaat. Bovendien geldt voor hennepolie net hetzelfde als voor de lijnzaadolie: het is een ‘nieuw’ voedingsproduct.

      Samenstelling hennepolie:
      Palmitinezuur: 9.0%
      Stearinezuur: 1.0%
      Oliezuur: 14%
      Linolzuur: 58%
      Alfa-linoleenzuur: 18%

      1. Wim

        Hennepolie is veel stabieler dan lijnzaadolie, kan een jaar goed blijven als ze donker en koel bewaard wordt. Dus in die zin toch wel echt superieur aan lijnzaad. Ik denk niet dat die omega-6 zo’n probleem is als je er niet te veel van consumeert, en hennepolie geeft toch wel wat extra omega-3. Best wel OK voor koud gebruik, lijkt mij?

        1. Anntje Peeters

          Het gebruik van hennepolie blijft iets heel recents. En ook: als je weet dat een liter hennepolie gemiddeld zo’n 33 euro kost en het niet helemaal zeker is of het wel degelijk gezondheidsvoordelen heeft, vind ik dat de keuze snel gemaakt is.

  6. elly ceelen

    In de kookles volgens de “5 elementen” gebruikt men sesamolie, of geroosterde sesamolie.
    mag ik jou mening over deze olie Annetje.
    met dank Elly

    1. Anntje Peeters

      Sesamolie bevat ongeveer 50% oliezuur (dat is ook het vetzuur dat in olijfolie zit – omega 9), kent een lange geschiedenis van gebruik in het Oosten en bevat antioxidanten die bij hitte geactiveerd worden. Het is een beetje anders als alle andere zaadoliën en is volgens mij wel OK. Persoonlijk gebruik ik het niet.

  7. Marieke

    Dag Anntje,,

    bedankt voor de info, en zeker het artikel. Je leest veel in alternatievere gezondheidsboeken hierover, maar die worden helaas ook gesponsord door belanghebbenden vermoed ik, dus af en toe een wetenschappelijk onderzoek erover lezen voelt dan toch nog niet “zekerder”. Ik heb echter ook nog een vraagje over koudgeperste koolzaadolie. Voedingsdeskundige Christine Tobback verwijst in haar boeken naar koudgeperste koolzaadolie als een olie die ook erg veel omega 3 bevat. Hij moet wel koudgeperst zijn om dit gezondheidsvoordeel te behouden vermoed ik. Klopt dit volgens jou dan niet, aangezien deze olie ook niet in jouw advieslijstje zit? Of klopt dit wel, maar bevat hij nog teveel omega 6 om deze olie vaak te gebruiken?

    1. Anntje Peeters

      Dag Marieke, tja, koolzaadolie bevat inderdaad veel omega 3, maar daar zitten we weer met het probleem van snel ranzig worden. Volgens mij hebben mensen niet zozeer een tekort aan omega 3, als wel een verkeerde verhouding tussen omega 3 en omega 6. Je kan al veel oplossen door minder omega 6 te eten én door geregeld vette vis (haring, makreel, sprot,…) te eten.

  8. Ingrid

    Hallo Anntje,

    Blij dat je nog eens onder de mens brengt het onderwerp ‘vetten, want inderdaad, ik ben van jouw gelijke mening. Wij eten ook al jaaaaren volop vet, maar dan wel van de goeie…… Hahhaha hoe heerlijk is het om smeuiige toestanden te eten en nu vooral als het koud wordt. Ben zelf gezondheidsconsulent en ik probeer het ook zoveel mogelijk uit de wereld te helpen….maar niet zo makkelijk om de pub van elke dag te overtreffen natuurlijk….

    Het enige wat ik me nu nog steeds afvraag is betreffende de rijstolie. Dit adviseer ik soms wel in de zin dat je het zeer hoog kan verwarmen, rookpunt hoger dan kokos en olijf. Geen transvetten noch ‘slechte’ cholesterol. Wat is jouw mening daaromtrent die rijstolie, dus om als ‘bakboter’ te gebruiken bedoel ik hé . Of soms als ‘smaakneutrale’ vloeibare olie om mayonaise mee te maken. Want dan zit je met kokos en olijf een beetje vast, zie je. Hoe zit dat met die rijstolie kwestie neurologisch ?

    Merci voor je antwoordje !

    1. Anntje Peeters

      Dag Ingrid, rijstolie is eveneens een sterk bewerkte olie. Denk eens even hoeveel olie je zelf uit een rijstvliesje krijgt? Er is heel wat voor nodig om daar een olie van te maken (onder andere solventen). Persoonlijk kende ik deze olie nog niet echt, dus ik ben eens gaan kijken wat er op Pubmed te vinden was aan studies. Heel wat studies verwijzen inderdaad naar het cholesterolverlagend effect. De vraag is of we dat precies willen? Bovendien vond ik ook studies die de veiligheid van rijstolie in twijfel trekken als het op vervuiling met pesticiden aankomt. Er was ook een studie die verwees naar een geval van contaminatie van een commerciële rijstolie (merk Kanemi) met hoge hoeveelheden PCB’s en BPA. Bezint eer ge begint, volgens mij. Het is een nieuw, functioneel voedingsmiddel. Persoonlijk hou ik veel meer van voeding die een lange traditie in gebruik heeft.

  9. Rita Batsleer

    Dag Anntje, mijn vraag is palmolie? is dat een goede olie! want ik lees in veel voeding dat er palmolie in zit, nu is mijn vraag wat is palmolie en is die wel goed voor de gezondheid.

  10. Hilde Deknopper

    Als ik met een vraag zit, kom ik hier regelmatig eens langs en vind telkens het antwoord. Ook nu weer, wat vetstoffen betreft. Goed om weten en bedankt voor al dit nuttigs, Anntje.

Laat een antwoord achter aan sonja Reactie annuleren